Αφαίρεση πολύποδα

Τι είναι οι πολύποδες;

Οι πολύποδες μαζί με τα ινομυώματα αποτελούν τις πιο συχνές γυναικολογικές παθήσεις. Οι πολύποδες είναι καλοήθη μορφώματα που εντοπίζονται είτε στο εσωτερικό τοίχωμα της μήτρας (ενδομητρικοί πολύποδες) ή στον τράχηλο της μήτρας (τραχηλικοί πολύποδες).

Οι πολύποδες είναι ορμονοεξαρτώμενοι καθώς η παθογένεσή τους φαίνεται να σχετίζεται με την επίδραση των οιστρογόνων στο ενδομήτριο. Συνήθως εμφανίζεται στο 10% των γυναικών κοντά στα 40-50 χρόνια τους.

Ιστολογικά οι ενδομητρικοί πολύποδες διακρίνονται:

• στους αδενωματώδεις: είναι οι συχνότεροι. Αποτελούνται από ινώδη ιστό και αδένες του ενδομητρίου. Η πλακώδης μετάπλαση του καλυπτικού επιθηλίου είναι συχνή και πολύ σπάνια αναπτύσσεται σ’ αυτούς αδενοκαρκίνωμα.
• στους πλακουντιακούς: είναι σπάνιοι και οφείλονται σε παραμονή εντός της μήτρας τμήματος του πλακούντα μετά από τοκετό ή μετά από διακοπή εγκυμοσύνης (έκτρωση). Αποτελούνται από υπολείμματα χοριακών στοιχείων και ινώδη ιστό.

Μορφολογικά μπορεί να έχουν μεγάλη επίπεδη βάση ή να συνδέονται με τη μήτρα μέσω ενός μίσχου (μισχωτοί πολύποδες). Οι μισχωτοί πολύποδες είναι πιο κοινοί από αυτούς με ευρεία βάση. Το μέγεθός τους ποικίλει από μερικά χιλιοστά έως λίγα εκατοστά και αιματώνονται από μικρά αιμοφόρα αγγεία.

Σπανίως οι πολύποδες έχουν καρκινικά κύτταρα στην επιφάνειά τους και εμφανίζονται πιο συχνά σε γυναίκες άνω των 40 ετών. Σε ποσοστό 75% οι πολύποδες είναι καλοήθεις, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό αφορά σε προκαρκινικές αλλοιώσεις απλής υπερπλασίας, σύνθετης υπερπλασίας και υπερπλασίας με ατυπία. Το ποσοστό καρκίνου σε πολύποδα είναι μέχρι 3% και αυξάνει μετά την εμμηνόπαυση.

Ποια συμπτώματα παρουσιάζουν οι πολύποδες μήτρας;

Οι πολύποδες σπάνια προκαλούν συμπτώματα και συνήθως η διάγνωσή τους γίνεται τυχαία κατά τη διάρκεια του τυπικού γυναικολογικού ελέγχου (υπερηχογραφικός έλεγχος της μήτρας στους ενδομητρικούς πολύποδες ή κατά τη διάρκεια της γυναικολογικής εξέτασης στους τραχηλικούς πολύποδες ). Όταν παρουσιάζονται συμπτώματα, αυτά περιλαμβάνουν:

• Διαταραχές του εμμηνορυσιακού κύκλου: οι διαταραχές αυτές μπορεί να ποικίλουν σε ένταση από μικρή σταγονοειδή αιμόρροια έως και μεγάλη απώλεια αίματος κατά την περίοδο (μηνορραγία), παρατεταμένη έμμηνο ρύση.
• Ανώμαλη κολπική αιμόρροια: αιμορραγία μήτρας ανάμεσα στις περιόδους (μητρορραγία). Συνήθως παρουσιάζεται σταγονοειδής μεσοκύκλιος αιμόρροια (στο μέσο του εμμηνορυσιακού κύκλου) και αιμόρροια για τις γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση.
• Αίμα μετά από την σεξουαλική επαφή.
• Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να προκαλούν πόνο στις πρώτες μέρες της περιόδου (δυσμηνόρροια) ή γενικότερα πόνο στην περίπτωση που οι μισχωτοί πολύποδες φτάσουν σε μέγεθος μερικών εκατοστών και προεξέχουν στον κόλπο μέσα από τον τράχηλο της μήτρας.
• Υπογονιμότητα: δυσκολία στην εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου στο ενδομήτριο, όταν σε αυτό υπάρχει μεγάλος ενδομητρικός πολύποδας .
• Καθ’ έξιν αποβολές: Σε μελέτη των Valli et al. από την πανεπιστημιακή κλινική της Ρώμης τεκμηριώνονται οι πολύποδες σαν ένα από τα ανατομικά αίτια των καθ’ έξιν αποβολών. Το δείγμα ήταν γυναίκες από τη γυναικολογική κλινική του νοσοκομείου και το τμήμα υπερήχων. Η έρευνα αφορούσε μια περίοδο εννέα ετών και έδειξε ότι η συχνότητα των πολυπόδων στις γυναίκες με θετικό ιστορικό καθ’ έξιν αποβολών ήταν υψηλότερη (32%) από εκείνη της ομάδας των υγιών μαρτύρων (9%).

Παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση ενδομητρικού πολύποδα

Φαίνεται πως ο υψηλός δείκτης μάζας σώματος (παχυσαρκία), η υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση), η λήψη ή η θεραπεία με ορμονικά σκευάσματα υποκατάστασης, η λήψη σκευασμάτων (π.χ Tamoxifen) για θεραπεία κακοήθειας του μαστού αποτελούν προ-διαθεσικούς παράγοντες για εμφάνιση ενδομητρικού πολύποδα. Οι πολύποδες όπως προαναφέρθηκε είναι μορφώματα ορμονοεξαρτώμενα (κυρίως από τα οιστρογόνα) και όλες οι παραπάνω καταστάσεις επηρεάζουν τα επίπεδα των οιστρογόνων στον οργανισμό. Γενικά ενδομητρικοί πολύποδες παρουσιάζονται συχνότερα σε γυναίκες με ιστορικό τραχηλικού πολύποδα και διαγιγνώσκονται στο 25% των γυναικών με ανώμαλη κολπική αιμόρροια.

Διάγνωση του ενδομητρικού πολύποδα

Η διάγνωση του ενδομητρικού πολύποδα δεν είναι πάντα εύκολη, εκτός αν ο πολύποδας προβάλλει από το στόμιο του τραχήλου της μήτρας. Τα διαγνωστικά μέσα περιλαμβάνουν:

• Το κλασσικό διακολπικό υπερηχογράφημα (TVS): οι πολύποδες εμφανίζονται σαν μικρές εστίες υπερηχογραφικής ανομοιογένειας του ενδομητρίου. Ο κολπικός υπέρηχος είναι ιδανικό να πραγματοποιείται μετά το τέλος της περιόδου όταν το πάχος του ενδομητρίου είναι λεπτό και επομένως ευκολότερο στην απεικόνιση και την ανάδειξη των ενδομητρικών πολυπόδων. Σε αυτήν την κατηγορία απεικονιστικών μεθόδων μπορούν να συμπεριληφθούν και η διακολπική υδροϋπερηχογραφία (SIS) και το τρισδιάστατο διακολπικό υπερηχογράφημα (3D TVS) που έχουν μια μεγαλύτερη ευαισθησία στην διάγνωση των ενδομητρικών πολυπόδων. Ωστόσο καμία από τις παραπάνω μεθόδους δεν παρέχει 100% αξιοπιστία και ακρίβεια στη διάγνωση. Πολλές φορές είναι πολύ δύσκολη η διάκριση μεταξύ ενδομητρικών πολυπόδων και υποβλεννογόνιων ινομυωμάτων.
• Υστεροσαλπιγγογραφία: Είναι μια ακτινολογική μέθοδος κατά την οποία χορηγείται δια μέσω του τραχήλου μία ειδική ακτινοσκιερή ουσία (σκιαγραφικό) και παρακολουθείται η πορεία της. Λαμβάνεται μια σειρά ακτινογραφιών, οι οποίες απεικονίζουν τη μορφολογία των κοιλοτήτων των γεννητικών οργάνων (μήτρα, σάλπιγγες). Ωστόσο ούτε και η υστεροσαλπιγγογραφία δεν αποτελεί τη μέθοδο εκλογής στη διάγνωση των ενδομητρικών πολυπόδων. Η συγκεκριμένη μέθοδος χρησιμοποιείται περισσότερο για τη διερεύνηση της γυναικείας υπογονιμότητας.
• Υστεροσκόπηση: είναι μια εξέταση για τη διερεύνηση του εσωτερικού της μήτρας. Πραγματοποιείται με τη βοήθεια του ενός λεπτού σωλήνα με κάμερα στο άκρο του (υστεροσκόπιο). Το υστεροσκόπιο εισάγεται δια μέσω του τραχήλου στο εσωτερικό της μήτρας και έτσι ο γιατρός βλέπει στην οθόνη του υπολογιστή το εσωτερικό της. Αποτελεί τη μέθοδο εκλογής στη διάγνωση του ενδομητρικού πολύποδα καθώς παρέχει την πλήρη διερεύνηση της ενδομητρικής κοιλότητας και επιπρόσθετα την ανίχνευση τυχόν αλλοιώσεων που μπορεί να συνυπάρχουν με τους πολύποδες (όπως η υπερπλασία του ενδομητρίου), τη λήψη βιοψιών για τον αποκλεισμό κακοήθειας, αλλά και την αφαίρεση των ενδομητρικών πολυπόδων.

Αφαίρεση ενδομητρικού πολύποδα

Η θεραπεία των πολυπόδων του ενδομητρίου είναι πάντα χειρουργική και έγκειται στην αφαίρεσή τους. Η υστεροσκόπηση αποτελεί την πλέον σύγχρονη μέθοδο εκλογής για την αντιμετώπιση των πολυπόδων. Είναι μία ακριβής μέθοδος κατά την οποία ελέγχεται ολόκληρη η κοιλότητα του ενδομητρίου και δίνεται η δυνατότητα στον γιατρό να δει καθαρά τον μίσχο του πολύποδα και να τον αφαιρέσει χωρίς να τραυματίσει το υπόλοιπο ενδομήτριο, ενώ η συμβατική απόξεση του ενδομητρίου είναι ουσιαστικά μία τυφλή μέθοδος η οποία θα αποτύχει στην πλήρη εξαίρεσή των πολυπόδων στο 1/3 των περιπτώσεων.

Αν, λοιπόν, κατά τη διάρκεια της υστεροσκόπησης βρεθεί ενδομητρικός πολύποδας, αυτός αφαιρείται και γίνεται και επιπλέον διαγνωστική απόξεση του ενδομητρίου. Ο πολύποδας και τα ξέσματα στέλνονται για ιστολογική εξέταση ώστε να αποκλειστούν πιθανότητες κακοήθειας, υπερπλαστικού ενδομητρίου (προκαρκινική κατάσταση) ή κακοήθους εξαλλαγής στο μέλλον. Με την αφαίρεσή τους προλαμβάνεται ο καρκίνος του ενδομητρίου, βελτιώνεται τη γονιμότητα και θεραπεύονται πιθανές ανωμαλίες της περιόδου (αν φυσικά δεν συνυπάρχει κάποιο άλλο πρόβλημα πχ. ορμονολογικό). Ωστόσο η πιθανότητα κακοήθειας ή εξαλλαγής ενός πολύποδα είναι σπάνια (το ποσοστό κυμαίνεται από 0,5 σε 4.8%).

Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να σημειωθεί ότι αν μία γυναίκα παρουσιάζει οποιοδήποτε σύμπτωμα που παραπέμπει σε ενδομητρικό πολύποδα (π.χ μεσοκύκλιος αιμόρροια, ανώμαλη κολπική αιμόρροια) ή τραχηλικό πολύποδα (π.χ αίμα μετά από σεξουαλική επαφή) επιβάλλεται να το διερευνήσει άμεσα. Δυστυχώς στην ιατρική υπάρχει πληθώρα διαφορικών διαγνώσεων. Στην προκειμένη περίπτωση η διαφορική μας διάγνωση θα μπορούσε να είναι καρκίνος του ενδομητρίου και καρκίνος του τραχήλου αντίστοιχα.

Video